Honderd jaar geleden verscheen De Straat van schrijfster Ina Boudier-Bakker (1875-1966). Deze novelle geeft een prachtig tijdsbeeld van de stad Vianen rond 1920: het leven van de notabelen, de jaarlijkse kermis en de komst van Hongaarse ondervoede kinderen. Het werk van Ina Boudier-Bakker wordt wel ‘psychologisch-realistisch’ genoemd: het ging haar om het uitdiepen van karakters, hun innerlijk leven.
De Straat verscheen, voor de novelle in boekvorm uitkwam, in drie afleveringen in Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift 1924. Ina Boudier-Bakker was toen alweer enige jaren vertrokken uit Vianen, het onderwerp van het boek.
Zij woonde van 1917 tot 1922 aan de Voorstraat in Vianen samen met haar man Henri Boudier, die als postdirecteur geregeld van woon- en werkplaats moest wisselen. Het was voor de schrijfster geen prettige periode. Ze miste het leven van de grote stad en kon niet wennen aan het leven in het provinciestadje aan de Lek. Het sociaal contact met de plaatselijke bekrompen notabelen waarvan ze deel uitmaakte vond ze verstikkend.
Ze leefde op als eens per jaar de kermis de stille Voorstraat veranderde in een levendig en kleurrijk geheel. Het was een feest vooral voor jongeren en niet-notabelen. Het onderwerp dat een belangrijke plek kreeg in haar nog komende boek kreeg vorm in de herfst van 1921, een periode waarin ondervoede Hongaars-Oostenrijkse kinderen nog in Nederlandse gastgezinnen verbleven.
‘Verwording’, ‘haat’ en ‘uitputting’ – woorden van de schrijfster zelf – zijn belangrijke bestanddelen in deze novelle, maar Ina Boudier heeft via de kermis en de komst van de Hongaarse kinderen de mogelijkheid tot socialer functioneren in de straat gebracht. Egoïsme, egocentriciteit en standsvooroordelen moeten plaats maken voor menselijkheid, solidariteit, aldus Gé Vaartjes.
De tentoonstelling is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met biograaf en neerlandicus Gé Vaartjes, die veel over Ina Boudier-Bakker publiceerde. Uit zijn persoonlijke verzameling komen een groot aantal ‘dingen met een gezicht’, zoals Ina Boudier-Bakker ze noemde: porselein, fotoalbums, documenten, foto’s en meubels. Ook zijn er een aantal tekeningen van Isaac Israels te zien die hij maakte als voorstudie voor een olieverfschilderij dat het Stedelijk Museum Vianen in langdurige bruikleen heeft van het Literatuurmuseum in Den Haag. Tijdens de tentoonstelling wordt het schilderij tijdelijk herenigd met aantekeningen en het originele manuscript van De Straat uit de collectie van het Literatuurmuseum.
Er is een speciaal educatief programma voor en met scholen in Vianen en regio dat tot stand is gekomen in samenwerking met de bibliotheek Lek & IJssel, afdeling Vianen.